بینایی انسان آنقدر مهم است که اگر سلامتش به خطر بیوفتد، زندگی به کلی با مشکل مواجه شده و ممکن است در شرایط خیلی حاد، منجر به از دست رفتن آن شود. یکی از بیماریهای شایع چشمی که بینایی را تحت تاثیر اثرات منی خود قرار میدهد، آب مروارید است. اگر شما یا کسی از عزیزانتان، به این بیماری دچار شدهاید، بهتر است نسبت به این وضعیت چشمی که چگونه بر بینایی تأثیر میگذارد و درمان آن چیست آگاهی پیدا کنید و اطلاعات لازم را برای نحوه رسیدگی به آن به دست بیاورید. در این مطلب از هلث مگ توضیح خواهیم داد که آب مروارید چیست، چه چیزی باعث آن میشود، چگونه از آن پیشگیری کنیم و راههای تشخیص علائم این بیماری چشمی کدامها هستند.
آب مروارید چیست؟
چشم به عنوان یکی از مهترین عضو بدن و یکی از داراییهای حساس هر انسان، در معرض بیماریهای خطرناکی قرار دارد که هرکدام به نوبه خود میتوانند صدمات جبران ناپذیری به آن وارد کرده و بینایی را مختل کنند یا از بین ببرند. یکی از این بیماریهای چشمی آب مروارید است.
آب مروارید یک بیماری شایع چشمی است و زمانی رخ میدهد که عدسی چشم کدر میشود. بهتر است بانید لنز چشم، یک ساختار شفاف و منحنی است که به تمرکز نور بر روی شبکیه، بافت حساس به نور در پشت چشم کمک میکند.
هنگامی که لنز شفاف است، به شما امکان میدهد تصاویر واضح و شفافی را ببینید. اما هنگامی که لنز کدر است، مانع از رسیدن مقداری از نور به شبکیه میشود و بینایی را تار، کدر یا منحرف میکند.
این بیماری چشمی میتواند یک یا هر دو چشم را درگیر کند و معمولاً با گذشت زمان به تدریج بروز پیدا میکند. آب مروارید در افراد مسن شایعتر است، اما میتوانند در افراد جوانتر نیز به دلیل عوامل خاصی مانند ژنتیک، ضربه، دیابت یا قرار گرفتن در معرض تشعشعات رخ دهند.
چه چیزی باعث آب مروارید می شود؟
علت دقیق بیماری آب مروارید به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که آنها با افزایش سن و استرس اکسیداتیو مرتبط هستند.
همچنین یکی از مهمترین علت ابتلا به بیماریهای چشمی در بزرگسالی، رعایت نکردن و در معرض نور اشعه ماورا بنفش قرار گرفتن در زمان نوجوانی و جوانی است که در میان سالی شروع به پدیدار شدن به صورت بیماری میکند.
برخی دیگر از عواملی که میتوانند خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهند عبارتند از:
- سن: با افزایش سن، لنز شما انعطاف پذیرتر میشود و بیشتر مستعد کدر شدن است.
- ژنتیک: برخی افراد تمایل به ابتلا به آب مروارید را از والدین خود به ارث میبرند یا دارای اختلالات ژنتیکی هستند که بر چشم آنها تأثیر میگذارد.
- تروما: جراحت یا جراحی به چشم میتواند به لنز شما آسیب برساند و باعث آب مروارید شود.
- دیابت: سطح بالای قند خون میتواند به لنز و سایر قسمتهای چشم شما آسیب برساند.
- قرار گرفتن در معرض اشعه: اشعه ماوراء بنفش (UV) از خورشید یا منابع دیگر میتواند به لنز شما آسیب برساند و خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهد.
- سیگار کشیدن: سیگار میتواند تولید رادیکالهای آزاد را افزایش داده و به لنز و سایر قسمتهای چشم شما آسیب برساند.
- داروها: برخی داروها مانند استروئیدها، استاتینها یا داروهای ضد روان پریشی میتوانند عوارض جانبی داشته باشند که بر لنز شما تأثیر می گذارد.
چگونه از آب مروارید جلوگیری کنیم؟
در حالی که نمیتوانید به طور کامل از ایجاد آب مروارید جلوگیری کنید، اما میتوانید اقداماتی را برای کاهش خطر و کاهش سرعت پیشرفت آن انجام دهید. برخی از این مراحل عبارتند از:
محافظت از چشمان خود در برابر اشعه ماوراء بنفش
برای جلوگیری از بروز این بیماری، هنگامی که بیرون میروید از عینک آفتابی استفاده کنید که 100% اشعههای UVA و UVB را مسدود میکند یا از کلاه برای سایه زدن روی چشمان خود استفاده کنید.
داشتن یک رژیم غذایی سالم
غذاهای غنی از آنتی اکسیدانها مانند میوهها، سبزیجات، آجیل، دانهها و غلات کامل را در رژیم غذایی خود بگنجانید. آنتی اکسیدانها میتوانند به محافظت از سلولهای شما در برابر استرس اکسیداتیو و التهاب کمک کنند.
مدیریت سطح قند خون
اگر دیابت دارید، توصیههای پزشک خود را در مورد نحوه کنترل سطح قند خون دنبال کنید و مرتباً آنها را کنترل کنید. سطح بالای قند خون میتواند به چشم آسیب برساند و آب مروارید را بدتر کند.
انجام معاینات منظم چشم
اگر مشکلات چشمی یا عوامل خطر آب مروارید دارید حداقل هر دو سال یک بار یا بیشتر به چشم پزشک مراجعه کنید. معاینه چشم میتواند به تشخیص زودهنگام آب مروارید و نظارت بر پیشرفت آن کمک کند.
علائم آب مروارید چیست؟
بیماری آب مروارید معمولاً در مراحل اولیه خود هیچ علامتی ایجاد نمیکند، اما با بزرگتر شدن و کدر شدن آن، میتواند به طرق مختلف بینایی را تحت تأثیر قرار دهد. برخی از علائم رایج آب مروارید عبارتند از:
- تاری دید یا بینایی ضعیف.
- مشکل در دید در شب یا در نور کم.
- افزایش حساسیت به تابش خیره کننده یا نور شدید.
- دیدن هالههای اطراف چراغها.
- محو شدن یا زرد شدن رنگها.
- دوبینی در یک چشم.
- نیاز داشتن به تغییرات مکرر در عینک یا لنزهای تماسی.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید در اسرع وقت با چشم پزشک مشورت کنید. آب مروارید میتواند در فعالیتهای روزانه و کیفیت زندگی اختلال ایجاد کند و همچنین میتواند خطر افتادن، تصادف یا عفونت چشم را افزایش دهد.
چگونه آب مروارید را تشخیص دهیم؟
تشخیص هر بیماری بر عهده پزشک است و بهتر است در صورت داشتن هر نوع علائمی که فکر میکنید نشانه از این بیماری است، برای تشخیص آن به چشم پزشک مراجعه کنید.
بهتر است بدانید که برای تشخیص آب مروارید، چشم پزشک یک معاینه جامع چشم انجام میدهد که ممکن است شامل آزمایشهای زیر باشد:
- تست حدت بینایی: این تست میزان دید را در فواصل مختلف اندازه گیری میکند. از بیمار خواسته میشود که حروف یا اعداد را در نمودار یا صفحه نمایش با یک چشم در یک زمان بخواند.
- معاینه لامپ شکافی: این آزمایش از یک میکروسکوپ مخصوص و یک نور روشن برای بررسی قسمتهای جلویی و پشتی چشم از جمله لنز شما استفاده میکند. چشم پزشک شما به دنبال هرگونه نشانهای از تیرگی، آسیب یا التهاب در لنز شما خواهد بود.
- معاینه چشم گشاد شده: این آزمایش از قطرههای چشمی برای گشاد کردن (گشاد کردن) مردمک چشم استفاده میکند و اجازه میدهد نور بیشتری وارد چشم شما شود. چشم پزشک از یک لنز ذره بین یا دستگاهی به نام افتالموسکوپ برای معاینه پشت چشم، از جمله شبکیه و عصب بینایی استفاده میکند. این آزمایش میتواند به تشخیص هر گونه تغییر یا مشکل در شبکیه چشم یا عصب بینایی، که ممکن است ناشی از آب مروارید یا سایر بیماریهای چشمی باشد کمک کند.
چشم پزشک، همچنین ممکن است آزمایشهای دیگری را برای اندازهگیری شکل، اندازه و ضخامت لنز، فشار داخل چشم یا کیفیت بینایی در شرایط نوری مختلف انجام دهد.
چگونه آب مروارید را درمان کنیم؟
تنها درمان موثر برای آب مروارید جراحی است. جراحی آب مروارید یک روش ایمن و رایج است که شامل برداشتن عدسی کدر و جایگزینی آن با یک عدسی مصنوعی به نام لنز داخل چشمی (IOL) میشود.
بهتر است بدانید که IOL از پلاستیک، سیلیکون یا اکریلیک ساخته شده است و برای بازیابی بینایی و اصلاح هر گونه عیوب انکساری مانند نزدیک بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم طراحی شده است.
جراحی آب مروارید معمولاً برای هر چشم حدود 15 تا 30 دقیقه طول میکشد و تحت بی حسی موضعی (قطره های بی حس کننده یا تزریق) یا آرام بخش (دارویی که شما را آرام اما بیدار میکند) انجام میشود.
ممکن است در حین جراحی کمی فشار یا ناراحتی احساس کنید، اما نباید دردی احساس کنید. پس از جراحی، شما باید از چسب چشم یا محافظ محافظ برای چند ساعت یا یک شب استفاده کنید. همچنین برای جلوگیری از عفونت و التهاب باید چندین هفته از قطره چشمی استفاده کنید.
همچنین بهتر است بدانید که عمل این بیماری، درصد موفقیت بالایی دارد و میتواند بینایی شما را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.
با این حال، مانند هر جراحی، خطرات و عوارضی مانند خونریزی، عفونت، التهاب، تورم، گلوکوم، جداشدگی شبکیه، دررفتگی IOL یا آب مروارید ثانویه (کدر شدن کپسول نگهدارنده IOL) نیز دارد.
نتیجه
آب مروارید یک بیماری شایع چشمی است که میلیونها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهد. زمانی رخ میدهد که عدسی چشم کدر میشود و بینایی را مختل میکند. آب مروارید به دلیل افزایش سن و استرس اکسیداتیو ایجاد میشود، اما میتواند تحت تأثیر ژنتیک، ضربه، دیابت، قرار گرفتن در معرض اشعه، سیگار، داروها یا مصرف الکل نیز باشد. شما میتوانید با محافظت از چشمان خود در برابر اشعه ماوراء بنفش، داشتن یک رژیم غذایی سالم، مدیریت سطح قند خون، ترک سیگار، اجتناب یا محدود کردن مصرف الکل و انجام معاینات منظم چشم از آب مروارید پیشگیری کرده یا آن را به تاخیر بیندازید. تنها درمان موثر برای آب مروارید جراحی است که شامل برداشتن آب مروارید است